SUY NIỆM THÁNH GIÁ

Phụng Vụ Lời Chúa của Chúa Nhật XXVI Thường Niên Năm C hôm nay cho chúng ta thấy hai lối sống: một lối sống theo đường rộng và một lối sống vào qua cửa hẹp (xem Mathêu 7:13-14). Nếu Bài Đọc một chất chứa lối sống theo đường rộng đưa đến hư vong thế nào thì Bài Đọc hai nhấn mạnh đến một lối sống vào cửa hẹp như vậy. 

Đúng thế, về lối sống theo đường rộng dẫn đến diệt vong đã được Thiên Chúa cảnh báo trong Sách Tiên Tri Amos ở Bài Đọc Một thế này "Khốn cho các ngươi là những kẻ phú quý ở Sion, và tự kiêu trên núi Samaria. Các ngươi đã nằm ngủ trên giường ngà, mê đắm trên ghế dài: ăn chiên con trong đoàn và bê béo trong đàn; và ca hát theo tiếng đàn cầm thụ; người ta nghĩ mình như Ðavit, có những nhạc khí, dùng chén lớn uống rượu, lấy dầu hảo hạng xức lên mình, và chẳng thương hại gì đến nỗi băn khoăn của Giuse; vì thế, giờ đây họ phải lưu đày và đi đầu các kẻ lưu đày; những buổi yến tiệc của các kẻ buông tuồng sẽ không còn nữa". 

Điển hình cho lối sống theo đường rộng dẫn đến diệt vong này là nhân vật hoan hưởng trong Bài Phúc Âm được Chúa Giêsu nêu lên như dụ ngôn để khuyên dạy "những người biệt phái rằng: 'Có một nhà phú hộ kia vận toàn gấm vóc, lụa là, ngày ngày yến tiệc linh đình'". Thế nhưng, nhân vật phú hộ may mắn này bề ngoài sống hoan hưởng đó, nhưng thật ra đang sống trong chết chóc: "Ai không yêu thương thì ở trong sự chết" (1Gioan 3:14). Đúng thế, hai dấu hiệu chính yếu cho thấy tình trạng chết chóc ở nơi một thân xác con người, đó là cứng đơ bất động và lạnh cứng. Con người không yêu thương chính là con người đông lạnh cứng đơ, không còn cảm thấy tha nhân, không biết cảm thương nhau nữa. 

Người phú hộ ở dụ ngôn của Bài Phúc Âm hôm nay không sống trong chết chóc là gì, với một tấm lòng đông lạnh được tỏ ra bằng một thái độ cứng đơ trước "một người hành khất tên là Ladarô, nằm bên cổng nhà ông đó, mình đầy ghẻ chốc, ước được những mụn bánh từ bàn ăn rớt xuống để ăn cho đỡ đói, nhưng không ai thèm cho". Người phú hộ ăn mặc sang trọng và ăn uống thịnh soạn hằng ngày ấy không phải là không trông thấy một con người khốn khổ đang "nằm bên cổng nhà ông". Tuy ông ta không đánh đuổi con người hành khất khốn nạn này đi, nhưng ông vẫn không tránh khỏi thân phận bị liệt vào thành phần dê trong cuộc chung thẩm: 

"Vì xưa Ta đói mà các ngươi không cho Ta ăn, Ta khát mà các ngươi không cho Ta uống,Ta là khách lạ mà các ngươi không tiếp rước, Ta mình trần mà các ngươi không cho mặc, Ta đau yếu và ở tù mà các ngươi đã không thăm viếng" (Mathêu 25:42-43). Nghĩa là chỉ cần "không" làm là đủ hư đi đời đời rồi: nghĩa là "không" giúp đáp tha nhân khi mình có điều kiện và biết được. Đó là lý do trong phần thống hối đầu lễ, Kitô hữu Công giáo còn cần phải ăn năn thống hối cả "những điều thiếu sót" - bỏ qua "không" làm, nhất là cố ý nữa, mới trọn vẹn và thật lòng. 

Nếu thân phận của thành phần dê "không" bác ái yêu thương này là "sẽ phải vào cực hình đời đời" (Mathêu 25:46), thì nhân vật phú hộ trong bài Phúc Âm hôm nay cũng thế thôi: "nhà phú hộ kia cũng chết và được đem chôn. Trong hoả ngục, phải chịu cực hình". Trái lại, "còn kẻ lành thì được vào sự sống đời đời" (Mathêu 25:48). "Kẻ lành" đây tất nhiên là thành phần chiên, thành phần sống bác ái yêu thương. Nếu thành phần dê trong bài Phúc Âm hôm nay là nhân vật phú hộ, thì thành phần chiên được cứu độ trong cùng bài Phúc Âm phải là Lazarô khốn cùng: "Người hành khất đó chết và được các Thiên Thần đem lên nơi lòng Abraham". 

Thế nhưng, bài Phúc Âm hôm nay đâu thấy việc chủ động bác ái yêu thương giúp đáp của Lazarô đối với tha nhân khốn khổ tí nào!?! Tuy nhiên, nếu để ý chúng ta sẽ thấy trước hết là Lazarô đã phải vào cửa hẹp, nghĩa là đã sống đức tin tuân phục trong thân phận vô cùng khốn nạn và bất hạnh của mình ở trên trần gian này, đúng như những lời của Thánh Phaolô khuyên nhủ người môn đệ Timôthêu của mình ở Bài Đọc 2 hôm nay: "Hỡi người của Thiên Chúa, hãy theo đuổi đức công chính, lòng đạo hạnh, đức tin, đức ái, đức nhẫn nại, đức hiền lành. Con hãy chiến đấu trong cuộc chiến đấu chính nghĩa của đức tin. Hãy cố đoạt lấy sự sống đời đời mà con đã được kêu gọi tới và cũng vì đó, con đã mạnh dạn tuyên xưng đức tin trước mặt nhiều nhân chứng". 

Nhân vật khốn cùng Lazarô đã không sống đúng như lời Thánh Phaolô khuyên môn đệ Timôthêu trong Bài Đọc 2 hôm nay thì chưa chắc đã "được các Thiên Thần đem lên nơi lòng Abraham", ám chỉ Lazarô quả thật đã sống đức tin như tổ phụ "Abraham là cha của tất cả các kẻ tin" (Roma 4:16). Chính vì sống đức tin mà Lazarô đã "theo đuổi đức công chính, lòng đạo hạnh, đức tin, đức ái, đức nhẫn nại, đức hiền lành", ở chỗ sẵn lòng chấp nhận thân phận bất hạnh của mình trước thân phận của người phú hộ, nhất là không hề oán hơn người phú hộ khi bị hất hủi bỏ rơi quên lãng, nghĩa là cũng tỏ ra yêu thương trọng kính kẻ khinh thường mình như thường. Lazarô quả thật đã "chiến đấu trong cuộc chiến đấu chính nghĩa của đức tin", bất chấp "suốt đời ... Ladarô gặp toàn sự khốn khổ", nhờ đó Lazarô đã "đoạt lấy sự sống đời đời": "bây giờ Ladarô được an ủi ở chốn này". 

Thật vậy, chính đức tin của Lazarô và nơi Lazarô đã cứu Lazarô, chứ không phải bất cứ một tác nhân ngoại tại nào khác, thậm chí những tác nhân ngoại tại ấy, như nhân vật phú hộ ăn mặc sang trọng và yến tiệc linh đình hằng ngày, còn làm cớ cho Lazarô vấp phạm nữa là đằng khác. Bởi thế, Abraham đã đáp lại lời yêu cầu của nhân vật phú hộ hư đi còn biết nghĩ đến phần rỗi đời đời của thân nhân ruột thịt còn sống trên đời, một cách dứt khoát rằng: "Nếu chúng không chịu nghe Môsê và các tiên tri, thì cho dù kẻ chết sống lại đi nữa, chúng cũng chẳng chịu nghe đâu". 

Phụng Vụ Lời Chúa cho Chúa Nhật XXVI Thường Niên Năm C hôm nay chẳng những cho chúng ta thấy hai lối sống phản nghịch nhau: một lối sống diệt vong và một lối sống cứu độ, nơi hai nhân vật tiêu biểu trong dụ ngôn của Bài Phúc Âm, mà còn kêu gọi chúng ta, trong những lúc gian nan khốn khó, bất hạnh cùng khổ, hãy tin tưởng vào Thiên Chúa hơn bao giờ hết và hơn ai hết. Bởi vì, như Bài Đáp Ca hôm nay đã chứng thực cho thấy rằng: 

1) Chúa là Ðấng trả lại quyền lợi cho người bị ức, và ban cho những người đói được cơm ăn. Thiên Chúa cứu gỡ những người tù tội.

2) Thiên Chúa mở mắt những kẻ đui mù; Thiên Chúa giải thoát những kẻ bị khòm lưng khuất phục; Thiên Chúa yêu quý các bậc hiền nhân; Thiên Chúa che chở những khách kiều cư.

3) Thiên Chúa nâng đỡ những người mồ côi quả phụ, và làm rối loạn đường nẻo đứa ác nhân. Thiên Chúa sẽ làm vua tới muôn đời, Sion hỡi, Thiên Chúa của ngươi sẽ làm vua tự đời này sang đời khác.